ΟΡΙΣΜΟΣ:
Σύνθετη αζωτούχα ένωση που συντίθενται από όλους τους ζώντες οργανισμούς και αποδίδει αμινοξέα κατά την υδρόλυσή της. Οι πρωτεΐνες που περιέχονται στην διατροφή παρέχουν τα απαραίτητα αμινοξέα για την ανάπτυξη και επιδιόρθωση του ζωικού ιστού.
ΣΥΣΤΑΣΗ:
Όλα τα
αμινοξέα περιέχουν άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και άζωτο. Μερικά περιέχουν θείο.
Περίπου 20 διαφορετικά αμινοξέα αποτελούν τις ανθρώπινες πρωτεΐνες, οι οποίες
μπορεί να περιέχουν και άλλα ιχνοστοιχεία, όπως σίδηρο ή χαλκό. Μια πρωτεΐνη
αποτελείται από 50 ως χιλιάδες αμινοξέα, τα οποία είναι τακτοποιημένα με μια
συγκεκριμένη σειρά. Η αλληλουχία της σύνδεσης των αμινοξέων καθορίζει την
μοναδική τρισδιάστατη δομή κάθε πρωτεΐνης και την ειδική λειτουργία της. Ο
οργανισμός συνθέτει μερικά από αυτά από τα αμινοξέα από μόνος του, αλλά δεν
μπορεί να συνθέσει 9 αμινοξέα, τα οποία ονομάζονται απαραίτητα αμινοξέα. Αυτά
τα αμινοξέα , πρέπει να προσλαμβάνονται από τη διατροφή.
Όλα τα άτομα χρειάζονται 8 από αυτά τα
αμινοξέα:
v την ισολευκίνη
v την λευκίνη
v την λυσίνη
v την μεθειονίνη
v την φαινυλαλανίνη
v την θρεονίνη
v την τρυπτοφάνη
v την βαλίνη
v Τα νήπια χρειάζονται επίσης ένα 9ο αμινοξύ, την
ιστιδίνη.
Το ποσοστό
των πρωτεϊνών που μπορεί να χρησιμοποιήσει το σώμα μας, για να συνθέσει
απαραίτητα αμινοξέα ποικίλλει από πρωτεΐνη σε πρωτεΐνη. Ο οργανισμός μπορεί να
χρησιμοποιήσει το 100% της πρωτεΐνης στο αυγό και ένα υψηλό ποσοστό των
πρωτεϊνών στο γάλα και κρέας.
Το σώμα περιέχει μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνών. Αποτελούν, το κύριο δομικό
στοιχείο στο σώμα και είναι το κύριο συστατικό των περισσότερων κυττάρων. Για
παράδειγμα οι μύες, οι συνδετικοί ιστοί και το δέρμα είναι όλα κατασκευασμένα
από πρωτεΐνες. Κάθε κύτταρο και κάθε ιστός του σώματος περιέχει πρωτεΐνη. Οι πρωτεΐνες
βρίσκονται στους μυς, στα οστά, στα μαλλιά, στα νύχια και στο δέρμα,
αντιπροσωπεύοντας το 20 τοις εκατό του συνολικού βάρους του σώματος.
Συστάσεις πρόσληψης πρωτεϊνών
Σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η Ημερήσια πρόσληψη Πρωτεϊνών πρέπει να αντιστοιχεί στο 10-15% των θερμίδων που προσλαμβάνονται ημερησίως.
Υπάρχει όμως, διαφορά στις καθημερινές ανάγκες του κάθε ατόμου σε πρωτεΐνες . Οι παράγοντες που καθορίζουν τις πρωτεϊνικές ανάγκες κάθε ατόμου, περιλαμβάνουν το επίπεδο φυσικής δραστηριότητάς, τη μυϊκή μάζα, το είδος της πρωτεΐνης που συνήθως καταναλώνεται (φυτικής ή ζωικής προέλευσης), την ηλικία και την κατάσταση της υγείας.
Η συνιστώμενη πρόσληψη για έναν υγιή μέσο ενήλικα είναι 0,8 -1 γραμμάριο πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους ημερησίως (1g/kg).
ΠΡΟΣΟΧH:
Αν το σώμα παίρνει αρκετές θερμίδες, δεν χρησιμοποιεί τις πρωτεΐνες για ενέργεια. Στην περίπτωση κατά την οποία ένα άτομο προσλαμβάνει περισσότερη πρωτεΐνη από ότι χρειάζεται, ο οργανισμός διασπά την πρωτεΐνη, την μετατρέπει σε λίπος και την αποθηκεύει για να έχει αποθέματα ενέργειας. Επίσης η αυξημένη κατανάλωση πρωτεΐνης μπορεί να επιβαρύνει την λειτουργία των νεφρών και του ήπατος.
Οι πρωτεΐνες ακόμα εκτελούν ένα μεγάλο φάσμα λειτουργιών του οργανισμού που είναι απαραίτητες για την ζωή.
Λειτουργία των πρωτεϊνών
1. Λειτουργούν ως Αντισώματα: Ανοσοσφαιρίνη G
2. Λειτουργούν ως Ένζυμα: Φαινυλαλανίνη υδροξυλάσης Επίσης ένζυμα όπως οι αμυλάσες, λιπάσες, πρωτεάσες είναι ζωτικής σημασίας για την πέψη των τροφίμων
3. Λειτουργούν ως Νευροδιαβιβαστές: Η αυξητική ορμόνη
4. Λειτουργούν ως Ορμόνες: ορμόνες, όπως η ινσουλίνη ρυθμίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα
5. Λειτουργούν ως Δομικά συστατικά : Ακτίνη
6. Συμμετέχουν σε διεργασίες Μεταφοράς / αποθήκευσης : Φερριτίνη
ΠΗΓΕΣ:
Το
γάλα, τα αυγά, το τυρί, το κρέας, το ψάρι, και μερικά λαχανικά είναι οι
καλύτερες πηγές. Οι πρωτεΐνες ανευρίσκονται και στις φυτικές και στις ζωικές
τροφές. Πολλές ατελείς πρωτεΐνες ανευρίσκονται στα λαχανικά. Περιέχουν μερικά
από τα βασικά αμινοξέα. Με τους κατάλληλους συνδυασμούς πρωτεϊνών μπορεί να
αναπληρώσει αυτά τα αμινοξέα. Έτσι παρέχονται στον οργανισμό πλήρεις πρωτεΐνες .
Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα τέτοιων συνδυασμών π.χ φακές με ρύζι ή με ψωμί,
δημητριακά με γάλα, αρακάς με καλαμπόκι κ.α.
Πηγη: http://www.foodbites.eu/j15/
Κυριάκος Παναγή.
